Thực trạng sinh viên tốt nghiệp ngành Internet vạn vật IoT)trong làn sóng chuyển i sốViệt Nam

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ, ngành Internet vạn vật (IoT) đã trở thành một trong những lĩnh vực "hot" nhất tại các trường đại học Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế việc làm của những cử nhân IoT mới ra trường đang phản ánh nhiều nghịch lý giữa kỳ vọng và thực tiễn.

Nhu cầu thị trường tăng cao nhưng cơ hội không đồng đều
Theo báo cáo của Bộ Thông tin & Truyền thông, nhu cầu nhân lực IoT tại Việt Nam dự kiến tăng 300% từ 2021 đến 2025. Các tập đoàn như VNPT, FPT, Viettel liên tục tuyển dụng kỹ sư IoT cho các dự án smart city và nông nghiệp thông minh. Tuy nhiên, cơ hội chủ yếu tập trung ở Hà Nội và TP.HCM, trong khi sinh viên các tỉnh khác phải đối mặt với tình trạng thiếu doanh nghiệp ứng dụng IoT tại địa phương.

Khoảng cách giữa đào tạo và thực tiễn
Khảo sát năm 2023 của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cho thấy 68% sinh viên IoT tự đánh giá thiếu kỹ năng thực hành về hệ thống nhúng và bảo mật dữ liệu. Nguyên nhân chính đến từ việc 85% chương trình đào tạo vẫn dựa trên lý thuyết cơ bản, trong khi doanh nghiệp yêu cầu thành thạo các nền tảng IoT như AWS IoT Core hay Microsoft Azure Sphere.

Thách thức cạnh tranh với kỹ sư nước ngoài
Các dự án IoT lớn tại Việt Nam thường ưu tiên hợp tác với chuyên gia đến từ Hàn Quốc và Nhật Bản. Sinh viên mới tốt nghiệp phải cạnh tranh gay gắt về trình độ ngoại ngữ và kinh nghiệm triển khai hệ thống đa quốc gia. Thống kê từ VietnamWorks cho thấy mức lương khởi điểm 8-12 triệu đồng/tháng thấp hơn 40% so với sinh viên cùng ngành tại Singapore.

Xu hướng khởi nghiệp trong lĩnh vực IoT
Nhiều cử nhân trẻ đang chọn con đường khởi nghiệp thay vì làm thuê. Startup IoT như Misfit (thiết bị đeo thông minh) hay ELSA Speak (ứng dụng giáo dục AI) đã gọi vốn thành công. Tuy nhiên, rào cản pháp lý về tiêu chuẩn thiết bị IoT và hạn chế tiếp cận vốn vẫn là thách thức lớn.

Giải pháp phát triển nguồn nhân lực
Các trường đại học đang chuyển sang mô hình đào tạo kép (dual training) hợp tác với doanh nghiệp. Chương trình thí điểm tại ĐH Công nghệ TP.HCM (HUTECH) cho thấy 90% sinh viên IoT có việc làm ngay sau khi thực tập 6 tháng tại các phòng lab của Bosch và Samsung.

Tương lai của ngành IoT Việt Nam
Với sự phát triển của 5G và chính sách hỗ trợ từ Chương trình quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0, dự báo đến 2026 sẽ xuất hiện làn sóng tuyển dụng mới trong lĩnh vực nông nghiệp chính xác và y tế thông minh. Các chuyên gia khuyến nghị sinh viên cần trang bị thêm kiến thức về trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Kết luận:
Hành trình của những kỹ sư IoT trẻ Việt Nam đang đứng trước cả thách thức lẫn cơ hội chưa từng có. Sự kết hợp giữa cải cách giáo dục, chính sách hỗ trợ của nhà nước và tinh thần sáng tạo của thế hệ Z sẽ quyết định vị thế của Việt Nam trong bản đồ IoT toàn cầu. Những con số ấn tượng về nhu cầu nhân lực chỉ thực sự phát huy giá trị khi sinh viên được trang bị bộ kỹ năng đa chiều, sẵn sàng cho cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra từng ngày.