Ngưi số3D trong thực tếo:Cánh cửa mởra thếgiới tưng lai

Trong những năm gần đây, sự phát triển vượt bậc của công nghệ đã đưa khái niệm "người số 3D trong thực tế ảo" (3D Virtual Reality Digital Human) từ khoa học viễn tưởng trở thành hiện thực. Đây không chỉ là bước tiến đột phá trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và đồ họa máy tính, mà còn mở ra vô số ứng dụng thay đổi cách con người tương tác với thế giới số.

Bản chất và công nghệ cốt lõi
Người số 3D là phiên bản kỹ thuật số được tạo ra từ sự kết hợp giữa mô hình 3D chi tiết, hệ thống AI có khả năng học sâu (deep learning), và công nghệ cảm biến chuyển động. Quy trình xây dựng bắt đầu bằng việc quét cơ thể người thật bằng lidar hoặc camera độ phân giải cao, sau đó sử dụng thuật toán neural network để tái tạo biểu cảm khuôn mặt và cử chỉ tự nhiên. Điểm khác biệt lớn nhất so với avatar truyền thống nằm ở khả năng phản ứng thời gian thực: Một người số tiên tiến có thể phân tích ngữ cảnh, điều chỉnh giọng nói và ngôn ngữ cơ thể phù hợp chỉ trong 0.1 giây.

Ứng dụng đa ngành

• Giải trí: Tại Lễ hội âm nhạc ảo V-Rave 2023, ca sĩ ảo Hana được tạo bởi công ty Vinaverse đã biểu diễn cùng nghệ sĩ thật, thu hút 2 triệu lượt xem toàn cầu.
• Y tế: Bệnh viện Bạch Mai đang thử nghiệm hệ thống bác sĩ ảo 3D có khả năng chẩn đoán 200 bệnh thông qua phân tích giọng nói và nét mặt bệnh nhân.
• Giáo dục: Dự án "Lịch sử sống động" do Bộ GD&ĐT phát triển cho phép học sinh đối thoại với các nhân vật lịch sử được tái tạo sống động như Vua Quang Trung.
• Thương mại điện tử: Shopee đã triển khai trợ lý ảo 3D có thể mặc thử quần áo ảo và tư vấn sản phẩm bằng giọng địa phương.

Thách thức và tranh cãi
Dù hứa hẹn nhiều tiện ích, công nghệ này vấp phải những vấn đề pháp lý phức tạp. Vụ kiện năm 2022 giữa công ty Meta và một cựu người mẫu về quyền sử dụng hình ảnh 3D đã đặt ra câu hỏi về quyền sở hữu trí tuệ đối với bản sao kỹ thuật số. Ngoài ra, nghiên cứu của Đại học Bách khoa Hà Nội chỉ ra rằng 68% người dùng cảm thấy khó phân biệt người số với người thật sau 5 phút tương tác, làm dấy lên lo ngại về gian lận trong giao dịch trực tuyến.

Xu hướng phát triển
Theo báo cáo từ Viện Công nghệ Thông tin Việt Nam, thị trường người số 3D dự kiến đạt 150 triệu USD tại Đông Nam Á vào 2025. Công nghệ haptic (cảm ứng xúc giác) mới nhất cho phép người dùng "chạm" vào người số qua găng tay thông minh. Trong tương lai gần, các chuyên gia dự đoán sự xuất hiện của "digital twin" - bản sao số hoàn chỉnh có ý thức nhân tạo, đặt ra những thảo luận triết học về định nghĩa "con người".

Việt Nam trong cuộc đua công nghệ
Các startup như Vingo và Avatars đang gây chú ý với giải pháp tạo người số chỉ từ ảnh selfie. Tuy nhiên, hạn chế về hạ tầng điện toán đám mây và thiếu chuyên gia AI trình độ cao vẫn là rào cản. Chính phủ đã phê duyệt đề án "Phát triển nhân lực VR/AR đến 2030" với ngân sách 300 tỷ đồng, thể hiện quyết tâm bắt kịp xu thế toàn cầu.

Khi ranh giới giữa thực và ảo ngày càng mờ nhạt, người số 3D không đơn thuần là công cụ công nghệ mà trở thành cầu nối giữa các nền văn hóa, phá vỡ giới hạn không gian và thời gian. Tương lai nơi con người cùng tồn tại hài hòa với các thực thể sống ảo có lẽ không còn xa vời như chúng ta từng nghĩ.